Teatr idzie z nami

Międzynarodowy Dzień Teatru 27 marca obchodzony jest od sześćdziesięciu czterech lat. Święto uchwalono w 1961 roku w Helsinkach podczas światowego 9. Kongresu ITI – International Theatre Institute. Data dzienna tego święta jest symboliczna – na pamiątkę otwarcia Teatru Narodów w Paryżu, które miało miejsce 27 marca 1957 roku. 

Od wielu lat, również Polski Ośrodek Międzynarodowego Instytutu Teatralnego /ITI/ wybiera i zaprasza reprezentanta/reprezentantkę polskiego środowiska teatralnego do napisania orędzia. Dotychczas autorami i autorkami polskiego orędzia byli m.in.: Anna Augustynowicz, Krystyna Janda, Olgierd Łukasiewicz, Switłana Oleszko, Jakub Skrzywanek i Justyna Sobczyk.

W tym roku autorką polskiego orędzia jest Irena Jun.

27 marca na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Teatru; święto wszystkich Artystów, Rzemieślników i Pracowników Teatru. To święto Publiczności. Bo istotą teatru jest spotkanie z Wami, tu i teraz.

Dzisiaj jest nasze święto.

Teatr idzie z nami. Wierzymy, że jesteśmy w nim widziani, słuchani i rozumiani.

Przechodzimy przez sceny stare i nowe. Może trzeba by powiedzieć „młode”, bo to młodość najgoręcej marzy w teatrze i o teatrze.

Teatr idzie z nami. Nie jesteśmy sami, są z nami wybitni twórcy teatru amatorskiego, a także Ci, dla których teatr jest miejscem poszukiwań nowej formy wypowiedzi artystycznej.

Jestem dumna z teatru w Polsce, w którym znaleźli miejsce artyści z Ukrainy i Białorusi. Mamy poczucie wspólnoty w dzisiejszym świecie, który sam z siebie staje się teatrem tragicznym.

Teraz, kiedy waży się nasze bezpieczeństwo, musimy odważnie przeciwstawiać się agresji, brutalności i głupocie. Bądźmy solidarni ze wspólnotą artystów – obywateli świata.

Teatr idzie z Tobą i ze mną przez czas. Idą z nami wielcy bohaterowie teatralni, dramatu polskiego i światowego. Idziemy w przyszłość. To brzmi dumnie, bo wiara w siłę teatru jest jak klejnot naszej kultury, wyobraźni, pracy, naszego rozumu i serca.

Bo nie jest ś w i a t ł o, by pod korcem stało,

Ani s ó l  z i e m i do przypraw kuchennych,

Bo piękno na to jest, by zachwycało

Do pracy; praca – by się zmartwychwstało.

To fragment Promethidiona Cypriana Kamila Norwida, który dedykuję Wszystkim Ludziom Teatru.

Irena Jun

Irena Jun – aktorka i reżyserka teatralna związana ze stołecznym Teatrem Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza od początku jego istnienia. Grała w legendarnych przedstawieniach Józefa Szajny, Jerzego Grzegorzewskiego i Antoniego Libery. Twórczyni Jednoosobowego Teatru Poezji Ireny Jun, z którym występowała w większości stolic europejskich i Australii oraz nieprzerwanie, od kilkudziesięciu lat, gra w całej Polsce. Uznana za jedną z najwybitniejszych odtwórczyń ról Beckettowskich na świecie („Women in Beckett: Performance and Critical Perspectives”, wyd. University of Illinois Press, 1992). Występowała we francuskim teatrze La Comédie de Saint-Étienne („Sigmaringen”, reż. Daniela Benoin). W polskich teatrach – w Katowicach, Opolu, Rzeszowie, Szczecinie, Zabrzu, Zielonej Górze – reżyserowała spektakle oparte na twórczości Aleksandra Fredry, Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego. Wieloletnia wykładowczyni Akademii Teatralnej w Warszawie. Związana z amatorskim ruchem teatralnym i recytatorskim jako mentorka oraz jurorka festiwali i konkursów. 

Irena Jun jest laureatką nagród aktorskich na festiwalach w Bydgoszczy, Kaliszu, Opolu, Rzeszowie, Szczecinie, Tarnowie, Toruniu i Wrocławiu za role w spektaklach w reż. Anny Augustynowicz, Marcina Libera oraz spektakle i monodramy we własnej reżyserii („Filozofia po góralsku”, „Matka Makryna”). Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1969) oraz Złotym Medalem Zasłużona Kulturze „Gloria Artis” (2008). Laureatka Feliksa Warszawskiego za rolę w monodramie „Biesiada u Hrabiny Kotłubaj” we własnej reżyserii (2005), Splendora Splendorów im. Krzysztofa Zaleskiego (2012), tytułu „Ambasador Polszczyzny w mowie” (2017) oraz Nagrody im. Ireny Solskiej (2022). W 2023 uhonorowana Nagrodą Specjalną Miesięcznika „Teatr” za konsekwentne tłumaczenie poezji na język teatru, za znalezienie oszczędnej a pełnej formy dla twórczości Różewicza i odsłonięcie jej aktualnych, dojmujących brzmień (za spektakl „Stara kobieta wysiaduje” aktualnie w repertuarze Teatru Studio) oraz Doroczną Nagrodą Ministry Kultury i Dziedzictwa Narodowego za całokształt twórczości.

Jej monodram „Sonata księżycowa” (reż. Józef Szajna), na podstawie twórczości greckich poetów – Yannisa Ritsosa i Gorgosa Seferisa, jest najdłużej granym w Polsce spektaklem w konwencji teatru jednej aktorki (od 1967 roku). W roku 2025 zostanie zaprezentowany na festiwalach w Bielsku-Białej, Gdańsku, Horyńcu-Zdroju i Słupsku.